تجهیزات ذخیره‌سازی اطلاعات

ذخیره سازی داده ها روش و تکنیک هایی است که اطلاعات را بر روی تجهیزات ذخیره سازی مبتنی بر الکترومغناطیسی، نوری یا سیلیکونی ذخیره و نگهداری می کند. با توجه به افزایش حجم داده ها و اطلاعات ذخیره سازی یک جزء کلیدی  محسوب شده ، کاربران و کسب و کارها جهت حفظ اطلاعات از عکس های شخصی گرفته تا اطلاعات مهم در سازمان خود به ذخیره ساز ها تکیه می کنند. ذخیره سازی اغلب برای دستگاه ها و داده های متصل شده به کامپیوتر از طریق input/output، از جمله دیسک های سخت، دستگاه های فلش، سیستم های نوار Tape و انواع دیگر رسانه ها توصیف می شود.

 SSD یا HDD؟کدامیک انتخاب بهتری است؟ SSD  یا Solid Disk Storage نوعی ذخیره‌ساز اطلاعات است که برخلاف هارددیسک‌ها به‌صورت مکانیکی عمل نمی‌کنند و نحوه عملکرد آن به‌صورت دیجیتال است و اطلاعات بر روی تراشه‌های الکترونیکی ذخیره می‌شوند. که به همین دلیل از سرعت بسیار بیشتری برخوردار هستند و در برابر ضربه و آسیب‌های احتمالی مقاومت بالایی دارند. مصرف برق کمتر، سرعت بالاتر و مقاومت مناسب را می‌توان نقاط مثبت این نوع حافظه عنوان کرد. اما از قیمت بالاتر آن نسبت به هارددیسک‌ها هم نباید غافل شد.اما اگر به هر دلیلی قصد خرید حافظه SSD ندارید و HDD را ترجیح می‌دهید، می‌توانید با یک انتخاب درست از خرید خود لذت ببرید.

بیاید اول انواع هارددیسک را بشناسیم. هارددیسک‌ها را می‌توان به دو گروه اینترنال و اکسترنال تقسیم کرد. هارددیسک‌های اینترنال برای استفاده داخل کیس کامپیوتر و یا سرور کاربرد دارند و هارددیسک‌های اکسترنال به‌وسیله کابل USB متصل می‌شوند.

هارددیسک‌ اینترنال:

هاردهای اینترنال تنوع گسترده‌ای دارند که این تنوع در قیمت آن‌ها ‌هم بسیار تأثیرگذار است. اما نگران نباشید، چون اگر هدف از خریدتان مشخص باشد این تنوع در مدل، برای شما دردسرساز نخواهد شد.

مزایای اینترنال هارد:

• همواره به سیستم وصل هستند و کارهایی چون بکاپگیری و آپدیت، راحت تر انجام می‌شود.
• پردازش داده سریع‌تر انجام می‌شود زیرا مستقیما به مادربورد سرور و کامپیوتر وصلند.

معایب اینترنال هارد:

• قابل اتصال به درگاه های مختلف نیستند در نتیجه برای انتقال از یک سیستم به سیستم دیگر باید تمهیداتی لحاظ کرد.

هارددیسک اکسترنال قابل‌حمل:

اما اگر دوست دارید که فایل‌هایتان همیشه همراهتان باشد، یا اگر گنجایش حافظه لپ‌تاپتان زیاد نیست و لزوم یک هارد اکسترنال را همیشه در کنار لپ‌تاپ احساس می‌کنید، تهیه یک هارد اکسترنال قابل‌حمل را به شما پیشنهاد می‌کنیم. انرژی موردنیاز هاردهای قابل‌حمل، از طریق همان کابل USB تأمین می‌شود و برای استفاده نیازی به پریز برق نخواهید داشت.

مزایای اکسترنال هارد:

• قابل حمل و بسیار سبک هستند در نتیجه به راحتی قابل انتقال و جابجایی هستند.
• برای اینکه شروع به کار کنند باید به سیستم متصل شوند.
• برای انتقال دیتا بسیار مناسب و راحت هستند.
• به کامپیوترهای مختلف وصل می‌شوند بدون اینکه نیاز باشد آنها را فرمت کنید.

معایب اکسترنال هارد:

• نسبت به هارد درایوهای اینترنال، ظرفیت ذخیره سازی کمتری دارند.
• از آنجایی که داده از طریق سیم منتقل می‌شود، سرعت کمتری دارند.
• در اثر اتصال زیاد به سیستم ممکن است سیم آن خراب شود.
• قابل جابجا کردن هارد اکسترنال اگرچه مزیت دارد اما عیب هم دارد. ممکن است به آنها ضربه بخورد و امکان گم کردن آنها بیشتر است.

کدام هارد را انتخاب کنیم؟

1. اولین ملاک انتخاب هارد دیسک مناسب، ظرفیت و حجم آن هست.

منظور مقدار داده هایی هست که هارد می تواند ذخیره و ثبت کند. امروزه این حجم مدام، رو به افزایش هست و از حد گیگابایت به ترابایت رسیده. معمولا ظرفیت های 250، 320، 500 گیگابایت و 1، 2 و 4 ترابایت در بازار موجود هست.

2. دومین ملاک، زمان دسترسی یا تقاضا یا همان (Access / Seek time) هست.

یعنی زمانی که برای مشخص کردن مکان فایل ها و دسترسی به اطلاعات آنهاست. این زمان برحسب میلی ثانیه (ms) بوده و هرچه کمتر باشد، هارددیسک زمان دسترسی سریعتری دارد.

3. سایز و اندازه هارددیسک هم از جمله ملاک های انتخاب آن هست.

این اندازه در رایانه های رومیزی و سیستم های معمولی 3.5 اینچی بوده اما در لپ تاپ ها معمولا 2.5 و 1.5 اینچی هست. سرعت، ظرفیت، قیمت و سهولت استفاده، دلایل اصلی استفاده از هارددیسک های 3.5 اینچی نسبت به 2.5 اینچی هست. سریع ترین سرعت خواندن هارد 3.5 اینچی حدود 131 مگابایت در ثانیه است. اما این سرعت در هارد 2.5 اینچی حدود 101 مگابایت در ثانیه است و قیمت این هارد هم بالاتر از مدل 3.5 اینچی است.

4. نوع اتصال هارددیسک به مادربرد هم نکته ای هست که نمی شود ازش صرف نظر کرد.

برای هارددیسک های داخلی (Internal) این نوع اتصال به صورت IDE، و اتصال SATA برای هارد های جدیدتر هست و برای هاردیسک های خارجی (External) این اتصال می تواند SATA، eSATA یا2.0 USB یا USB 3.0 باشد. امروزه انتخاب رابط ساتا باعث سرعت بالای انتقال اطلاعات می شود.

5. یک ملاک سنجش حرفه ای برای انتخاب هارددیسک، سرعت انتقال داده یا همون DTR هست.

این ملاک را پهنای باند واسط یا Interface Bandwidth نیز می گویند که در هارد سریال یا ATA، حدود 100 و 133 مگابایت و در هارد SATA حدود 150 مگابایت در ثانیه است. این عدد معمولا روی هارددیسک هم مشخص می شود.

6. هارد دیسک، دارای سرعت دوران یا RPM هم هست که ملاک خوبی برای انتخاب بهتر می باشد.

منظور سرعت چرخش صفحات هارددیسک در دقیقه بوده که هر چه این عدد بالاتر باشد، سرعت خواندن و نوشتن هارد بیشتر و طبیعتا باعث می شود قیمت آن، گرانتر شود. این سرعت، امروزه معمولا 5400 و 7200 دور در دقیقه هست.

7. حافظه موقت بافر یا Cache برای هارد دیسک هم ملاک دیگری برای انتخاب هارد دیسک هست.

Cacheچیپ های حافظه ای اند که روی هارد دیسک قرار داشته و به دلیل این که به مراتب سریع تر از هارد دیسک هستند، برای ذخیره موقتی آخرین اطلاعات استفاده شده، به کار می روند. در صورتی که مجددا به آن اطلاعات نیاز داشته باشیم، لازم نیست از روی هارد دیسک بخواند، بلکه به طور مستقیم از چیپ حافظه استفاده می شود که کمک به بارگذاری و Load کردن اطلاعات می کند. معمولا این حافظه در حدود 2-4-8-16-32 MB هست که هرچه بالاتر باشه، هارددیسک سریع تر عمل می کند.

8. نوع هارد ملاک بعدی هست و انواع این هاردها عبارتند از:

الف- هارد IDE / ATA / PATA:

IDE یک استاندارد سریع و ارزانی هست و یکی از مهم ترین اینترفیس های حافظه سخته. نام IDE یا EIDE معمولا توسط فروشندگان سخت افزاری استفاده می شود و ATA نام کابل رابط میان این درایوها و کانکتور روی مادربرد هست. به دلیل این که این درایوها، از تکنولوژی موازی استفاده می کنند، به آنا PATA هم گفته می شود.

ب- تکنولوژی های متفرقه ای مثل Fast ATA / Ultra ATA / UDMA / UIDE / AT-6 این موارد، هر کدام یک تکنولوژی هستند که برای مدت زمان زیادی مورد استفاده قرار نگرفتند.

ج- هارد اسکازی هم یک مدل هارد هست که از همین رابط استفاده کرده و بیشتر در سِرورها به کار می رود. اما مزیت این هاردها چه می باشد؟

اول اینکه کارایی بیشتری نسبت به ATA و SATA به خصوص در عملکرد چند وظیفه ای دارند. دوم اینکه اتصال چند درایو به صورت زنجیره ای روی یک رابط امکان پذیر هست. اما امروزه به دلیل قیمت گران اسکازی، رابط SATA به تدریج جای آن را گرفته است.

د- هارددیسک SATA را دیگر همه کاربران دریچه باید بشناسند. تکنولوژی جدیدی هست که از Serial ATA آمده و اطلاعات را از طریق کابل نازک تری نسبت به IDE انتقال می دهد.

ازمزایای SATA نسبت به PATA می شود به: کابل های زیباتر و نازک تر، نصب آسان تر این درایوها، سرعت بالاتر انتقال اطلاعات به خاطر پهنای باند بیشتر، عدم نیاز به تغییر پین ها در هارددیسک و قابلیت اطمینان بیشتر نام برد. SATA و ATA Serial در سطح الکتریکی و فیزیکی با هم سازگاری ندارند و برای ارتباط آنها با هم، مبدل هایی وجود دارد.

امروزه نوع ساتا هم، ملاک مهمی برای انتخاب یک هارد خوب هست. معمولا SATA II (ساتا دو) و SATA III (ساتا 3) با سرعت انتقال 6 گیگابیت در ثانیه روی مادربرد قرار دارد که هارد می تواند به آنها وصل بشود. البته مینی و میکرو ساتا هم در برخی موارد وجود دارد.

ساتای خارجی که به اختصار براش eSATA می گویند، پورتی برای اتصال درایوهای هارد دیسک خارجی هست و به عنوان جایگزین برای USB 2.0 و پورت فایروایر استفاده می شود.

ه- اما یکی از مهمترین و پرکاربردترین هاردهای امروزی، هارد خارجی هست.

معمولا خود این حافظه به دو شکل هست: رومیزی (Desktop) و پاسپورتی یا قابل حمل (Passport & Portable). نوع خارجی یا رومیزی معمولا سنگین بوده و دارای پورت USB یا eSATA برای اتصال به رایانه است و امروزه در حجم های بالا عرضه می شود.

اما نوع پرتابل که معروف به پاسپورتی هست، به راحتی قابل حمل هست و به راحتی با یک پورت USB 2.0 یا USB 3.0 امروزه به عنوان پر حجم ترین وسیله ذخیره سازی قابل حمل شناخته می شود که معمولا 500 گیگابایت، 1 – 2 و 4 ترابایتی آنها در بازار موجود هست.

و- هاردهای SAS هم نوع جدیدی از هارد دیسک هست که سایز کوچکتر اما سرعت مشابه SCSI دارد، یعنی حدود 15000 دور در دقیقه.

ز- یک نوع پرسرعت دیگر از هاردها، هارد دیسک SSD معروف به هارد دیسک حالت جامد هست. در ساختار آنها، هد و دیسک گردان نبوده و تکنولوژی ساخت شان شبیه فلش دیسک هاست اما از همان رابط IDE و SATA برای ارتباط بهره می برند.

ظرفیت SSDها تقریبا از 16 گیگابایت گرفته تا 512 گیگابایت می رسه و در ساخت آنها معمولا از تکنولوژی NAND استفاده می شود. به دلیل قیمت بالا، حجم آنها هنوز زیاد بالا نرفته است.

اما از مزایای SSDها می شود به این موارد اشاره کرد: نداشتن دیسک گردان باعث شده این حافظه ها با ضربه خراب نشود و میزان زیادی در مصرف برق صرفه جویی بشود و حرارت کمتری تولید بشه.

سرعت SSD در بعضی موارد تا 2 برابر هاردها گزارش شده هست. سریع ترین SSD می تواند داده ها را با سرعت بالاتر از 230 مگابایت در ثانیه بخواند و چون قسمت های قابل حرکت مثل هارددیسک معمولی ندارد، کاملا بی صداست.

هاردها در دامنه دمای خاصی کار می کنند اما SSDها چنین حساسیتی ندارند.

طول عمر بالای SSDها هم در نوع خودش بی نظیر هست و می تواند تا حدود 200 سال کار کند.

به خاطر این مزایاست که SSD بهترین گزینه برای انتخاب برای لپ تاپ ها و دستگاه های قابل حمل هست: تحمل ضربه، مصرف برق کمتر، حرارت کمتر، سرعت بالاتر، بی صدا کار کردن، حساس نبودن به دمای محیط، طول عمر بالا و ... تنها عیب این نوع حافظه ها، قیمت بسیار گران آنهاست!