ویلچر

چه خصوصياتي باعث مي شوندكه صندلي ويلچر شما راحت ترباشد؟
صندلي مناسب ،ازبخشهاي مهم ويلچرمحسوب مي شود .درواقع تشكچه وپشتي صندلي كه انواع متنوعي دارند ،مي توانندبه صندلي ويلچراضافه شوند. تشكچه وپشتي صندلي به شماكمك مي كندكه وضعيت استقراربدنتان بهترشود. استفاده ازتشكچه صندلي مناسب، درافرادي كه درناحيه باسن خود داراي حس كمي هستند،جهت پيشگيري اززخمهاي فشاري الزامي است. پشتي هاي خاصي نيزوجوددارندكه ازبروز زخمهاي فشاري، دردنواحي پشت و ناهنجاريهاي ستون فقرات كه دراثر استقرار بدن دروضعيت غلط درطولاني مدت به وجودمي آيند، جلوگيري مي كنند.   
نشستن صحيح ،باعث توزيع وزن شما روي صندلي مي گردد.اين موضوع مانع ازسرخوردن شما برروي پشت شده و ازبيرون افتادن شما ازصندلي ويلچرجلوگيري مي كند.مناسب بودن صندلي سبب مي شود بهترين توان حركتي،دامنه حركتي  ،ثبات بدن وراحتي رابه دست آوريد. 
بروز عوارض ناشي از زخمهاي فشاري يا مشكلات حاصل از وضعيت نامناسب بدن مي تواند علامتي ازاين مسئله باشدكه لازم است شما تشكچه صندلي خودياپشتي آن راتغييردهيد.متخصصين فيزيوتراپي قادرندبه شما انواع تشكچه هارا نشان داده وتوضيح دهندكه كداميك ازآنان براي شما بهتراست.

در اینجا به نکات مهم در انتخاب ویلچر مناسب اشاره می کنیم:

هدف از تجویز ویلچر:
۱) به حداکثر رساندن تحرک فرد بطور مستقل
۲) پیشگیری یا به حداقل رساندن بد فرمی ها یا آسیبهای مختلف در اندامها مثل زخم بستر، خم شدن مفاصل، بد شکلی مفاصل
۳) به حداکثر رساندن عملکرد فرد
۴) بهبود تصور فرد از بدن خودش
۵) به حداقل رساندن هزینه و مشکلات نگهداری ویلچر

ویژگی ها ویلچر:

انواع فریم(چهارچوب):

بیشترین نوع ویلچر مورد استفاده، نوع خم شو(تاشو) است.
ویلچرهایی که تا شونده نیستند محکمتر بوده و دیرتر خراب می شوند اما جابجائی ویلچر مشکل است.
ویلچرهای تاشو قابل جابجا کردن می باشند اما سنگین تر بوده، زودتر خراب می شوند
و حرکت دادن آنها انرژی بیشتری لازم دارد.

دستگیره ویلچر :

به حلقه ای که با آن ویلچر را به جلو می رانیم hand rim یا دستگیره می گوئیم.
هر چه دستگیره بزرگتر باشد، جلو بردن ویلچر راحت تر است.
دستها نیز باید تحرک بیشتری داشته باشند، اگر دستگیره کوچک تر شود با حرکت کمتر دست، ویلچر
به میزان بیشتری جلو می رود اما نیروی بیشتری لازم است و فشار بیشتری به دست
وارد می شود لذا دستگیره های کوچک در ویلچرهای مسابقه استفاده می شوند.

چرخ جلو :

انواع مختلف چرخ جلو وجود دارد. چرخهای بادی، چرخهای توپر، چرخهای PU .
چرخهای بادی دارای بالانس بالا میباشند و برای استفاده در مکانهای ناهموار مانند خیابان مناسب میباشند.
انواع چرخهای توپر یا اصطلاحا سنگی در محیط های کفپوش دار مانند بیمارستان استفاده میشوند،
این چرخها خدمات ندارند و عمر طولانی دارند اما ضربه وارده را جذب نکرده و مستقیما به شاسی و بدنه ویلچر
و بدنبال آن به بدن بیمار منتقل میکنند. چرخهای PU به انواع چرخهای توپر ضربه گیر
اطلاق میشود که بالانس و قابلیت جذب ضربه را دارند. این مدل چرخها نیز برای مصارف شخصی و
خانگی کاربرد زیادی دارند.

صندلی ویلچر :

صندلی از جنسهای مختلفی مثل برزنت یا وینیل ساخته می شود. نوع ساخته شده از وینیل گرم بوده و
باعث تعریق می شود. انواع داکرون ونایلون سبکتر بوده و باعث ایجاد تعریق کمتری می شوند.
زاویه نشیمنگاه صندلی نیز اهمیت دارد. در حالت معمولی این زاویه ۱۰-۰ درجه است اما
در ویلچرهای ورزشی تا ۲۰ درجه است. هرچه زاویه بیشتر باشد، پایداری فرد بر روی ویلچر بیشتر می شود
اما احتمال ایجاد زخم بستر نیز زیادتر می شود.

بالشتک ها :

در هر ویلچری بسته به مشکل بیمار باید از بالشتک مناسب استفاده کرد. انواع آن شامل: ابر، ژل و
کیسه های هوائی است که خود این انواع نیز دسته های گوناگون دارد.
باید بالشتک طوری تنظیم شود که انحنای کمری که بصورت طبیعی وجود دارد حفظ شود.

پشتی :

تنظیم پشتی بر اساس میزان کنترل لازم و تحرک فرد انجام می شود. 
هر چه پشتی بالاتر باشد، حمایت بیشتری از کمر و پشت به بیمار داده می شود اما تحرک فرد کمتر می شود.
برخی از ویلچرها دارای قابلیت خم شدن پشتی می باشند.

محل قرارگیری پا :

اهمیت محل قرارگیری پا در حفظ تعادل، داشتن وضعیت مناسب و حفظ پا از آسیب و ضربه است. قرار گرفتن مچ پا باعث کاهش فشار بر ناحیه ران و باسن می شود. بیشترین نوع مورد استفاده انواع    تحرک است تا فرد بتواند در تحرک آزادی بیشتری داشته باشد. در صورتی که در خم شدن زانو مشکلی وجود داشته باشد از انواع خاص آن استفاده می شود.

محل قرارگیری ساعد : (Arm through)

هدف از گذاشتن آن حفظ تعادل و پایداری فرد است. همچنین فردی که دچار ضایعه نخاعی است باید هر ۲۰ دقیقه بمدت ۲۰ ثانیه خودش را بلند کند تا از ایجاد زخم بستر پیشگیری بعمل آید. داشتن دسته باعث کاهش فشار به مهره های کمری شده و اگر فردی کمر درد دارد حتما باید از ویلچر دسته دار استفاده کند. انواع مختلف آن شامل: نوع ثابت، نوع قابل جدا شدن، نوع کوتاه برای کارهای پشت میز  و… است.

ترمز ویلچر :

ترمز یکی از مهمترین بخشهای ویلچر است که مرتبا باید کنترل شود. در غیر این صورت می تواند باعث ایجاد خطرات مختلفی برای بیمار شود. انواع مختلف ترمز وجود دارد، برخی با فشاردادن قفل می شوند و برخی با کشیدن. برخی از آنها در درجات مختلف تنظیم می گردد. در افرادی که دستها قدرت کمتری دارند می توان از ترمز با دسته بلند استفاده کرد. وسیله ای بنام کمک ترمز نیز وجود دارد که اجازه حرکت یکطرفه به ویلچر می دهد و می تواند به بالا رفتن از شیب کمک کند.

چرخ های ضد واژگونی (آنتی کستور) :

برای آنکه ویلچر از عقب واژگون نشود چرخهای کوچکی به عقب ویلچر وصل می شود.

انواع چرخها :

اتصال محور رینگ توسط اسپوک یا مگ است. دو نوع عمده چرخها اسپوک دار و مگ Mag نامیده می شود. نوع مگ بخاطر ساخته شدن چرخ از منیزیم به این نام نامیده شد، ولی در حال حاضر اکثرا از لاستیک ساخته می شوند. نوع مگ بسیار مقاوم است و نیاز به نگهداری کمتری دارد، اما سنگینتر از اسپوک است. نوع اسپوک سبکتر است و اما نیاز به مراقبت دارد.

تایر :

سه نوع تایر وجود دارد: تیوب دار، بدون تیوب وتوپر. نوع تیوب دار سبک بود و برای اکثر مواقع انتخاب مناسبی است. نوع بدون تیوب سنگین تر است ولی برای مکانهای صاف مثل داخل بیمارستان مفید است اما در مکانهای ناهموار استفاده از آن دشوار است اما پنچر نمی شود.

زاویه چرخ :

زاویه چرخها را کامبر camber می گویند. هر چه زاویه بیشتر باشد(چرخها خم باشند) ویلچر پایدارتر است و امکان زمین خوردن کمتر است و جلو بردن ویلچر راحتر می شوند اما تایر زودتر خراب می شود بنابراین اکثرا در ویلچرهای مسابقه این زاویه را زیادتر می کنند.

اندازه ویلچر :

اندازه ویلچر بسیار مهم است و باید توسط کارشناسان کاردرمانی تنظیم شود.بعنوان مثال بزرگ بودن ویلچر می تواند باعث خم شدن ستون فقرات (اسکولیوز) یا تشدید آن گردد.

ویلچر موتوری :

برخی از بیماران نیازمند ویلچر موتوری می باشند. این نوع ویلچر به دو نوع کلی تقسیم می شوند یک نوع که موتور داخل ویلچر است و نوع دیگر که می توان در صورت لزوم موتور را بر روی ویلچر سوار کرد یا آنرا جدا کرد.

اسکوتر :

در افرادی که قدرت حرکتی کمی دارند مثل بیمارانی که سائیدگی شدید مفصل دارند، بیماران قلبی یا حتی افراد مبتلا به ام اس از اسکوتر استفاده می شود. اسکوتر بصورت سه چرخه موتوردار است و حتی قابل استفاده در منزل نیز می باشد.

راهنمای خرید ویلچر

چگونه ویلچر مناسب بخریم؟

ویلچر برای بسیاری از افرادی که مبتلا به ضایعات نخاعی و یا اختلالات حرکتی می باشند جزء جداناشدنی زندگی محسوب می شود. انتخاب یک ویلچر مناسب در فرایند بهبود جسمی و روحی فرد در دوره درمانی تاثیر بسزایی دارد. ویلچر در بالا بردن سطح تحرک مستقل فرد، کاهش آسیب به اندام ها، بهبود سطح زندگی و رضایت شخصی فرد بسیار موثر است. ویلچر مناسب و زیبا یک همراه خوب و کارآمد در تمامی مراحل زندگی فرد می باشد. هدف ما در اینجا کمک به شما در انتخاب و خرید یک ویلچر مناسب است.

اطلاعات کلی فرد که در انتخاب ویلچر می بایست مد نظر قرار گیرد :

سطح ضایعه یا آسیب
سن
مدل ظاهری بدن
دامنه حرکت و قوای جسمانی
مواقع استفاده از ویلچر(برنامه روزانه فرد)
شرایط محل زندگی، کار و یا تحصیل فرد

سوالاتی که قبل از خرید ویلچر می بایست مد نظر قرار دهید :

چه مدت زمان از این ویلچر استفاده خواهم کرد؟
از چه منابعی برای کمک هزینه خرید ویلچر می توانم استفاده کنم ؟( سازمان بیمه خدمات درمانی، مراکز مراقبت های پزشکی و دارویی و یا سازمان های مرتبط با پرداخت خسارت های ناشی از تصادفات و یا سوانح)
از این ویلچر در داخل و یا در خارج منزل استفاده می کنم ؟
آیا از این ویلچر به عنوان ویلچر ورزشی استفاده خواهم کرد؟
به ویلچر سبک، استاندارد و یا ویلچر برقی نیازمند هستم ؟

نکات مهم در انتخاب ویلچر مناسب :

فرم ثابت و یا فرم متحرک ویلچر
رنگ ، وزن و اندازه  ویلچر
راحتی تشکه و پشتی صندلی ویلچر
راحتی در استفاده از کنترل ها و ترمزها
تناسب حجم ویلچر با وسیله نقلیه شخصی و وسایل نقلیه عمومی
سرعت ویلچر برقی
نوع باتری ویلچر و طول عمر آن
تجهیزات جانبی ویلچر از جمله جاپایی، سینی روی پاها و ….
مدل صندلی ویلچر، ساده یا قابل تنظیم
محل قرارگیری دست و یا گردن بر روی ویلچر
گارانتی و خدمات جانبی شرکت سازنده ویلچر

نکات پایانی قبل از خرید ویلچر مناسب :

حتما درباره انتخاب نهایی خود با دکتر خود یا فیزیوتراپیست، متخصص توانبخشی و یا کاردرمانی مشورت کنید.
حتما قبل از انتخاب نهایی چند نمونه مختلف را  چندین بار امتحان کنید و با سایر افرادی که از این ویلچر استفاده می کنند مشورت کنید.
به خاطرداشته باشید که شما زمان زیادی را بر روی ویلچر خود سپری خواهید کرد، پس حداکثر تلاش خود را در انتخاب ویلچر مناسب بکنید، این حق شماست.